In de wereld van organisatieverandering is er één ding dat we niet kunnen negeren: de onderstroom. De onderstroom is de onzichtbare kracht van indiviuen en teams die onder de oppervlakte borrelt en vaak bepaalt wat de cultuur is of een verandering slaagt of faalt. Het is als een ijsberg, waarvan slechts een klein deel zichtbaar is, maar het grootste deel zich onder water bevindt. Het voelen van deze onderstroom is net zo belangrijk als het zien ervan, omdat het vaak het onwenselijke gedrag belichaamt dat verandering stagneert en tegenwerkt.
Maar hoe pak je deze onderstroom aan? Hoe kun je de cultuur van een team veranderen zonder in de valkuilen van de onderstroom te stappen? Hier zijn 10 praktische tips die je kunnen helpen:
1. Betrek het team bij het proces: Ieder mens wil gezien en gehoord worden. En mensen willen echt wel veranderen, maar niet veranderd worden. Laat daarom het team meedenken en mee beslissen over de veranderingen die plaatsvinden. Hierdoor voelen ze zich meer betrokken en gemotiveerd om de verandering te omarmen. Voorbeeld: Organiseer workshops waarin teamleden brainstormen over mogelijke verbeteringen en oplossingen voor de huidige uitdagingen. Ga vervolgens ook met hun verbeteringen aan de slag.
2. Wees aanwezig en luister actief: Neem de tijd om te luisteren naar wat er echt speelt binnen het team. Wees aanwezig in gesprekken en vergaderingen en luister actief naar wat mensen zeggen (en soms ook niet zeggen). Zie ook eerdere post over actief luisteren op onze socials.
3. Creëer een veilige ruimte: Zorg ervoor dat mensen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te delen zonder angst voor negatieve gevolgen. Een open en veilige cultuur moedigt openheid en eerlijkheid aan.
4. Identificeer patronen: Let op terugkerende thema's en gedragingen binnen het team. Deze kunnen aanwijzingen zijn voor dieperliggende problemen die aangepakt moeten worden. Voorbeeld: Als je merkt dat er regelmatig conflicten ontstaan tussen bepaalde teamleden tijdens samenwerkingsprojecten, kan dit een teken zijn van onderliggende communicatieproblemen die aangepakt moeten worden.
5. Communiceer duidelijk en transparant: Houd het team op de hoogte van de veranderingen die plaatsvinden en leg uit waarom ze plaatsvinden. Transparante communicatie helpt bij het verminderen van angst en weerstand.
6. Geef het goede voorbeeld: Leiders en managers moeten het goede voorbeeld geven als het gaat om gewenst gedrag. Als zij consistent en consequent zijn in hun acties, zullen anderen volgen. Voorbeeld: Als leidinggevende laat je zien hoe belangrijk het is om feedback te ontvangen door open te staan voor suggesties van je teamleden en deze serieus te nemen.
7. Geef ruimte voor emoties: Verandering kan emoties losmaken, zowel positief als negatief. Sta mensen toe om deze emoties te uiten en bied ondersteuning waar nodig.
8. Beloon gewenst gedrag: Erken en beloon mensen die bijdragen aan de gewenste cultuurverandering. Dit motiveert anderen om ook bij te dragen. Voorbeeld: Geef openlijk erkenning aan teamleden die proactief zijn geweest in het ondersteunen van de veranderingen en hun bijdrage aan de verbeterde teamcultuur.
9. Stel realistische doelen: Zorg ervoor dat de doelen die gesteld worden haalbaar zijn. Het stellen van onrealistische doelen kan demotiverend werken en weerstand veroorzaken. Voorbeeld: In plaats van te streven naar volledige cultuurverandering binnen een maand, stel realistische tussenstappen en vier de kleine successen onderweg.
10. Zaai nu en oogst als de tijd daarvoor rijp is: Cultuurverandering kost tijd en is niet in 1 dag gerealiseerd. Zaai bewust het zaadje op persoonlijk niveau. Voedt het gedurende proces door belonen van gewenst gedrag en oogst als de tijd ervoor rijp is. Wees geduldig en geef het proces de tijd die het nodig heeft om vruchten af te werpen. Voorbeeld: Houd in gedachten dat het veranderen van diepgewortelde gedragspatronen en overtuigingen tijd kost, en dat het belangrijk is om geduldig te blijven en consistent te blijven in het nastreven van de gewenste verandering.
Het aanpakken van de onderstroom is geen gemakkelijke taak, maar met de juiste benadering en deze praktische tips kun je de cultuur van een team langzaam maar zeker veranderen. Onthoud dat verandering een continu procesis is van leren en aanpassingen onderweg. Belangrijk om te realiseren dat het geen lineair proces is.
